Yeraltından Notlar * Dostoyevski

Yeraltından Notlar

Fyodor Mihailoviç Dostoyevski

Elşen Abdurrahim (Çeviren)

1. Basım Ocak 2010

Paraf Yayınları

167 Sayfa

Klasiklerden merak ettiklerim arasında yer alıyordu Yeraltından Notlar. Daha önceki yazılarımda bahsettiğim arkadaşımdan yine Paraf Yayınları na ait bu kitabı da ödünç almak ihtiyacı hissettim bu yüzden. Yine aynı sorunla karşı karşıya kaldığımdan sanırım (tercüme sorunu) çok da tad alamadım kitaptan. Bende çok etkileyici noktalar bırakmadığından ve okuduktan sonra arasından uzun zaman geçtiğinden buradan mutlaka okunmalı yorumu yapamıyorum. Ancak bu kadar beğenilen bir kitaptan hoşlanmamam belki tercüme yanlışlıkları belki benim o anki ruh halim olabilir düşüncesiyle tamamen gözden çıkarmış değilim kitabı. Belki tekrar okuyabilirim ileriki zamanlarda... Çünkü içine sindirilerek okunması gereken yavaş yavaş anlaşılması gereken kitaplardan biriydi her şeye rağmen...  Ağır bir dili yoktu daha çok bir adamın her şeye karşı çıkan ruh halini yansıtan ve gerçekten düşünülmesi gereken fikirlerinin toplamı gibiydi... Hikaye örgüsü, kurgu bekleyenler için hayal kırıklığı olabilir çünkü kitabın ana ekseni bir olay anlatmak değildi. Daha çok yazarın beynini zorlayan düşüncelerin bir anda kusulması gibiydi... Zekice olduğu kesin her birinin... Ancak farklı yayın evlerinden okunmasında yarar var düşüncesindeyim...

Sevgiler

Kitap Tanıtımı:

"İnsan olmak, gerçek insan, etiyle kemiğiyle insan olmak bile ağır gelir bize. Utanırız bundan, insan olmayı yüzkarası sayarız, benzeri olmayan toplumsal birtakım insanlar olmak için çabalarız. Ölü doğmuş insanlarız biz ve uzun zamandır canlı babaların çocukları değiliz, giderek daha çok hoşlanıyoruz böyle doğmuş olmaktan. Zevk duyuyoruz bundan. Çok yakın bir gelecekte bir şekilde düşüncelerden doğmanın yolunu bulacağız."

Dostoyevski'nin Gogol etkisinden kurtularak kendi sesiyle verdiği ilk büyük yapıt olan Yeraltından Notlar, Avrupa'daki büyük varoluşçu edebiyatı müjdeleyen bir roman. Kitap, okuruna "yeraltı" diye adlandırdığı bir ruh halinden seslenen kahramanın uzun, çılgınca söyleviyle başlıyor. Ardından, bu ahlakçı, uyumsuz, dürüst kişinin yaşadığı bir aşağılanma olayı anlatılıyor. Yüz elli yıldır okunan gerçek bir başyapıt."

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski 

11 Kasım 1821- 28 Ocak 1881

Çocukluğu sarhoş bir baba ve hasta bir anne arasında geçiren Dostoyevski, annesinin ölümünden sonra Petersburg'taki Mühendis Okulu'na girdi. Babasının ölüm haberini burada aldı. Okulu başarıyla bitirdikten sonra İstihkâm Müdürlüğü'ne girdi. Bir yıl sonra istifa ederek buradan ayrıldı. Ordudan ayrıldıktan sonra edebiyata yönelen Dostoyevski'nin ilk kitabı İnsancıklar, 1846 yılında yayımlandı. Bu eserinin ardından yazdığı kitaplarla beklediği başarıya ulaşamayan Dostoyevski'nin umudu kırıldı ve politikayla ilgilenmeye başladı.

1849 yılında devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiası ile tutuklandı. On ay hapishanede kalan Dostoyevski, kurşuna dizilmek üzereyken diğer sekiz tutuklu arkadaşı ile affedildi. Cezası dört yıl kürek, dört yıl da adî hapse dönüştürüldü. Cezasını çekmesi için Sibirya'da bulunan Omsk Cezaevi'ne gönderildi. Burada geçirdiği dört yılın ardından er rütbesi ile hizmete verildi. Subaylığa kadar yükseldi. 1857 yılında Maria Dmitrievna Isayeva ile evlendi. Beş yıl boyunca görev yapan Dostoyevski, 1859 yılında özgür bırakıldı ve Petersburg'a yerleşti.

Petersburg'a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve Ölüler Evinden Anılar (1862) adlı eserleri yazdı. Kardeşiyle birlikte iki dergi çıkardı.1862'de arzuladığı Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düştü. Bu dönemde Yeraltından Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebedi Koca (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri yazdı. Eşinin ölümünden sonra sekreteriyle evlendi. Yeniden borçlandı ve kumarhanelerde gezmeye başladı. Kızının ölümünün ardından büyük bir sarsıntı geçirdi. Delikanlı (1875), Bir Yazarın Günlüğü (1876) ve Karamazov Kardeşler (1879) adlı eserlerinde yazarlık hayatı boyunca konu edindiği temaları yeniden ele aldı. Karamazov Kardeşler adlı yapıtını üç yılda bitiren Dostoyevski, bir ciğer kanamasıyla yatağa düştü ve 28 Ocak 1881 tarihinde öldü. Dostoyevski için 31 Ocak 1881 tarihinde yapılan cenaze töreninde yaklaşık otuz bin kişi tabutunun arkasından yürüdü. Dünya edebiyatını en çok etkileyen ve en çok okunan yazarlardan biri olan Dostoyevski'nin eserleri birçok 20. yüzyıl düşünürünün fikirlerini derinden etkiledi.

Eserleri

Roman:

(1846) İnsancıklar

(1846) Öteki

(1849) Netochka Nezvanova

(1861) Ezilmiş ve Aşağılanmışlar

(1862) Ölüler Evinden Anılar

(1864) Yeraltından Notlar

(1866) Suç ve Ceza

(1867) Kumarbaz

(1869) Budala

(1872) Ecinniler

(1875) Delikanlı

(1881) Karamazov Kardeşler

Kısa Öyküler:

(1847) Dokuz Mektupları Romanı

(1847) Mr. Prokharçin

(1847) Ev Sahibesi

(1848) Polzunkov

(1848) Bir Yufka Yürekli

(1848) Kıskanç Koca

(1848) Namuslu Bir Hırsız

(1848) Bir Noel Ağacı Ve Düğün

(1848) Beyaz Geceler

(1857) Küçük Kahraman

(1859) Amcanın Rüyası

(1859) Stepançikovo Köyü

(1862) Tatsız Bir Olay

(1865) Timsah

(1870) Ebedi Koca

(1873) Bobok

(1876) Uysal Bir Ruh

(1876) Köylü Marey

(1876) Mesih'in Noel ağacı Boy de

(1877) Bir Adamın Düşü

Kurgusal olmayan eserleri

Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları (1863)

Bir Yazarın Günlüğü  (1873–1881)

Batı Çıkmazı: Puşkin Üzerine Konuşma (1975)